• Wetenschappelijk onderzoek Hartstichting
• Onderzoek naar vaatziekten
• Onderzoek bij transgender mensen naar effect van hormonen op bloedstolling

Jeske van Diemen doet onderzoek bij een bijzondere groep: mannen en vrouwen die veranderen van geslacht. De metingen in hun bloed, voor en na de hormoonbehandeling, geven inzicht in de effecten van geslachtshormonen op de bloedstolling. En dat is ook relevant voor andere mannen en vrouwen.

Vrouwelijke hormonen gunstig

Vrouwelijke hormonen lijken gunstig voor je hart en de bloedvaten. Vrouwen overlijden gemiddeld op oudere leeftijd dan mannen aan hart- en vaatziekten. En na de overgang - als de hoeveelheid hormonen in het bloed daalt - neemt het risico toe.

Bloedcellen kalmeren

Hoe de vrouwelijke geslachtshormonen (oestrogenen) je hart en de bloedvaten beschermen, weten wetenschappers nog niet precies. Waarschijnlijk zijn de bloedplaatjes hierbij belangrijk, vertelt Jeske van Diemen van het VUmc.

Van Diemen: "Bloedplaatjes spelen een belangrijke rol bij de vorming van bloedstolsels, die onder meer leiden tot hart- en herseninfarcten. Oestrogenen lijken de bloedplaatjes te kunnen kalmeren. Terwijl testosteron, het mannelijke hormoon, deze cellen juist activeert."

Baardgroei en borsten

Meer onderzoek hiernaar is nodig, maar was tot nu toe lastig. Want als proefpersonen grote hoeveelheden hormonen slikken, ontstaan allerlei bijeffecten. Testosteron zorgt voor onder meer baardgroei, en oestrogenen voor de vorming van borsten. Daar zit de gemiddelde proefpersoon niet op te wachten.

Steeds meer transgender mensen

Voor een kleine, maar groeiende groep mensen ligt dat anders. Zij voelen zich niet thuis in het lichaam waarin ze geboren zijn, en willen juist heel graag de kenmerken van het andere geslacht. 

Van Diemen: "Bij de kliniek hiervoor in het VUmc stijgt het aantal aanmeldingen elk jaar. Het zijn er sinds 2008 ruim 3 keer zoveel geworden, van ruwweg 200 naar meer dan 600."

Onderzoek in bloed

In dit onderzoek krijgen 30 trans mannen en 30 trans vrouwen hormonen toegediend. Vóór deze hormoonbehandeling neemt Van Diemen bloed bij hen af, en dat herhaalt ze na 4 weken en na 16 weken. In het bloed doet ze meerdere tests naar bloedplaatjes. Bovendien zorgt ze dat het overgebleven bloed goed bewaard blijft voor vervolgonderzoek. 

Wel de voordelen, niet de nadelen

Van Diemen verwacht dat haar onderzoek nieuwe inzichten oplevert in de effecten van geslachtshormonen op bloedplaatjes. "Als we beter weten hoe het werkt, kunnen we zoeken naar gerichte manieren om geslachtshormonen in te zetten bij het voorkomen van hart- en vaatziekten. Maar dan zonder ongewenste bijwerkingen."

Voortgang onderzoek

In 2017 kreeg Van Diemen een Dekkerbeurs van de Hartstichting. Inmiddels werkt Moya Schutte aan dit onderzoek. Zij is arts op de genderpoli van het Amsterdam UMC.

> Lees het interview met Moya en deelnemer Aelita

Onderzoek trombose

Levensgevaarlijke complicatie na een longembolie op tijd vaststellen

Minder infarcten na een longontsteking door aspirine