Hier komen de NAW-gegevens formulieren
“Wacht niet af bij uitvalsverschijnselen, bel 112”
“Wacht niet af bij uitvalsverschijnselen, bel 112”
Professor dr. Jaap Kappelle is neuroloog in het UMC Utrecht. Hij ziet vaak dat mensen te lang wachten bij plotselinge uitvalsverschijnselen. Ze kijken het even aan en bellen niet direct 112.
De helft van de mensen die worden getroffen door een beroerte, arriveert pas na ongeveer 5,5 uur in het ziekenhuis. Terwijl in zo’n geval elke minuut telt. Hoe eerder een behandeling start, hoe groter de kans dat je er baat bij hebt.
Typisch Nederlands
Jaap Kappelle, neuroloog in het UMC Utrecht, ziet het met moeite aan: “Ons vak maakt een revolutie door. Dankzij onderzoek hebben we inmiddels twee behandelingen tot onze beschikking, waardoor het herstel na een herseninfarct soms fantastisch is. Maar dan moeten we wel op tijd kunnen beginnen.”
“Een beroerte zie je niet aankomen, de verschijnselen komen volstrekt onverwacht. Mensen zijn dan al snel geneigd om te denken: ‘Als het ineens op komt zetten, dan zal het ook wel weer vanzelf afzakken’, misschien is dat wel typisch Nederlands.”
Onmiddellijk 112 bellen
“Bij veel kleine kwaaltjes klopt die redenering ook wel, maar bij plotselinge uitvalsverschijnselen is die manier van denken levensgevaarlijk. Zodra je merkt dat iemand ineens anders gaat praten, een scheve mond krijgt of een lamme arm of been heeft moet je onmiddellijk 112 bellen. Dergelijke verschijnselen kunnen namelijk wijzen op een vermindering van de zuurstoftoevoer naar de hersenen. Hoe langer de hersenen zonder zuurstof zitten, hoe kleiner de kans op herstel.”
Onderzoek in het ziekenhuis
“Een beroerte kan ernstige gevolgen hebben, zoals blijvende verlamming of spraakstoornissen. Gelukkig kunnen de gevolgen bij een aanzienlijk deel van de patiënten worden verminderd of zelfs helemaal worden weggenomen door een snelle behandeling.”
“Mensen met uitvalsverschijnselen moeten daarom zo snel mogelijk worden onderzocht in het ziekenhuis. Direct na aankomst wordt daar vastgesteld of er sprake is van een herseninfarct of een hersenbloeding. Bij een infarct stagneert de bloedtoevoer tijdelijk door een bloedpropje in een bloedvat. Een hersenbloeding ontstaat door een scheurtje in een van de vaten in de hersenen.”
Hoe eerder behandelen, hoe beter
“Bij een herseninfarct kunnen we tot maximaal 4,5 uur na de beroerte via een infuus een sterk stolseloplossend middel toedienen. Intraveneuze trombolyse heet dat. Begin je daar pas na 4,5 uur mee, dan wegen de risico’s van deze behandeling niet langer op tegen de voordelen.”
“Bij ongeveer 10 procent van de patiënten kunnen we een relatief nieuwe behandeling inzetten: de intra-arteriële behandeling. Daarbij gaan we met een katheter via de lies naar de slagaders in de hersenen om daar het stolsel te verwijderen. Maar ook dat kan tot maximaal 6 uur na de beroerte. Voor beide behandelingen geldt: hoe eerder hoe beter.”
> Meer over behandeling beroerte
Ook bij een TIA naar het ziekenhuis
“Zuurstoftekort in de hersenen kan ook een TIA veroorzaken. Daarbij is een slagader in de hersenen tijdelijk afgesloten en trekken de uitvalsverschijnselen na enkele minuten weer weg. Toch moet je ook dan naar het ziekenhuis, want een snelle behandeling verkleint de kans op herhaling.”
Veel veranderd
“Er is al veel veranderd ten opzichte van vroeger. Toen stonden artsen bij een beroerte met de handen op hun rug. Ze konden niks doen. Nu zijn dankzij wetenschappelijk onderzoek, mede gefinancierd door de Hartstichting, de twee behandelingen mogelijk die ik net noemde.”
“Maar we zijn er nog lang niet,” onderstreept Jaap Kappelle. “Er is nog een lange weg te gaan, voordat we iedereen goed kunnen behandelen.”
Niet voor iedereen geschikt
“Niet iedereen komt in aanmerking voor de beschikbare behandelingen. Voor mensen die bloedverdunnende middelen slikken of een hoge bloeddruk hebben, is trombolyse bijvoorbeeld te riskant. Voor de nieuwe behandeling kom je alleen in aanmerking wanneer het stolsel in een slagader zit die goed bereikbaar is. En bij hersenbloedingen is het eigenlijk alleen mogelijk om de schade zoveel mogelijk te beperken.”
Patiënten betrekken
“Er is dus nog heel veel aanvullend wetenschappelijk onderzoek nodig om de behandeling van een beroerte te verbeteren. In de nabije toekomst vragen we veel patiënten om ons te helpen, en mee te werken aan onderzoek.”
“Dat is best moeilijk, want we vragen het op het moment dat mensen met uitvalsverschijnselen in het ziekenhuis aankomen. Een heel emotioneel moment. Soms moeten we het zelfs aan de partner vragen. Wij gaan daar natuurlijk zorgvuldig en respectvol mee om. Maar de behandeling moet zo snel mogelijk moet gebeuren, en dat maakt het er niet makkelijker op.”
Help mee aan ons onderzoek
“Beroerte-onderzoek blijft dus hard nodig. Ik kan alleen maar zeggen: ‘Help ons alsjeblieft om verder te komen met ons onderzoek.’ Dan zijn de gevolgen voor mensen met een beroerte in de toekomst een stuk minder ernstig.”
