Hier komen de NAW-gegevens formulieren
“Vrouwen moeten eerder de juiste adviezen krijgen na zwangerschapsproblemen”
"Eerder de juiste medicijnen na zwangerschapsproblemen”
Drs. Gerbrand Zoet is arts en onderzoeker in het UMC Utrecht. Met steun van de Hartstichting onderzoekt hij vrouwen met een extreem hoge bloeddruk tijdens hun zwangerschap. Want zij lopen meer risico op hart- en vaatziekten.
Heel ziek tijdens zwangerschap
"Tijdens mijn werk in het ziekenhuis heb ik gezien hoe ontzettend ziek vrouwen kunnen zijn bij een extreem hoge bloeddruk tijdens hun zwangerschap. Zo’n ‘pre-eclampsie’, waarbij ook eiwit in de urine terechtkomt, kan geleidelijk ontstaan maar ook heel snel. Plotseling voelt een vrouw zich hondsberoerd, is soms helemaal opgezwollen. Dat kan gevaarlijk zijn. Voor moeder én kind. Het kindje moet vaak eerder gehaald worden. Komt soms zelfs te overlijden. Dat is natuurlijk ontzettend heftig voor de ouders. Ook op mij maakt zo’n situatie enorm veel indruk."
Geen klachten, wel risico
"Gelukkig komt het meestal goed. Kort na de bevalling gaat het vaak al veel beter. Logisch dus dat artsen lang gedacht hebben dat de aandoening daarmee over was. Maar sinds een paar jaar weten we dat deze vrouwen later in hun leven vaker hart- en vaatziekten krijgen, zoals een hartinfarct of beroerte."
Hoge bloeddruk beschadigt vaten
"Die ernstige vorm van hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap veroorzaakt blijkbaar schade aan de bloedvaten. Maar welke schade is dat precies? Krijgen álle vrouwen met pre-eclampsie ermee te maken? En vanaf welke leeftijd zou je dan preventief moeten ingrijpen, bijvoorbeeld met medicijnen? Dat weten we niet."
Vrouwen op tijd behandelen
"Daar doe ik onderzoek naar. Mijn werk is onderdeel van een groot onderzoek, gefinancierd door de Hartstichting. Met zijn allen willen we bereiken dat vrouwen eerder de juiste adviezen en medicijnen krijgen om hart- en vaatziekten te voorkomen. Collega’s binnen het project onderzoeken onder meer problemen rond de overgang, en aandoeningen waardoor je moeilijker zwanger wordt. Al die factoren beïnvloeden je risico, maar we weten nog niet precies hoe."
Huidige controle te laat
"Vrouwen met pre-eclampsie wordt nu aangeraden om later in hun leven, op hun 50e, naar de huisarts te gaan voor controle van onder meer de bloeddruk en het cholesterol. Als dan blijkt dat ze een hoog risico lopen op hart- en vaatziekten, krijgen ze adviezen over bijvoorbeeld stoppen met roken en gezond eten."
"Als het nodig is, schrijft de arts medicijnen voor om de bloeddruk of het cholesterol te verlagen. Of er komt een verwijzing naar de cardioloog. Maar mogelijk zijn we dan al te laat. Wat als de schade aan de bloedvaten al ver voor je 50e begint? Daarover is nu te weinig bekend."
CT-scans naar kalk en vet
"Ik onderzoek daarom zo’n 300 vrouwen tussen 40 en 55 jaar. Allemaal hadden ze pre-eclampsie tijdens hun zwangerschap. We controleren hun risicofactoren voor hart- en vaatziekten, zoals bloeddruk en cholesterol. Daarnaast kijken we ook naar schade aan hun bloedvaten. We onderzoeken met een CT-scan of er vet of kalk zit in de bloedvaten die het hart van bloed voorzien, de kransslagaders. Datzelfde doen we bij een van de grote slagaders in de hals, de carotis. Kalk en vet in die bloedvaten verhogen het risico op een hartinfarct of beroerte."
Ook alleen hoge bloeddruk
"We willen ook een aantal vrouwen onderzoeken die alleen een hoge bloeddruk hadden tijdens hun zwangerschap. Dat is een minder ernstige aandoening dan pre-eclampsie, maar ook bij hen is het risico op hart- en vaatziekten later in hun leven iets verhoogd."
Eerder naar huisarts
"Als uit ons onderzoek blijkt dat vrouwen met pre-eclampsie al voor hun 50e vaatschade hebben, moeten ze misschien al eerder naar de huisarts voor controle. En misschien zien we bij de vrouwen met alleen een hoge bloeddruk ook wel vaatschade. Als dat zo is, moet de richtlijn die artsen nu gebruiken voor de behandeling dus worden aangescherpt."
Vrouwen blij met onderzoek
"Bij onderzoek weet je nooit of je genoeg mensen vindt die willen meedoen, dus dat vond ik best spannend. Maar het gaat ontzettend goed. Veel vrouwen die we vragen, zeggen enthousiast ‘ja’. Ze vinden het heel fijn dat we ze 15 tot 20 jaar na hun bevalling nog eens goed controleren. Ze zijn soms best emotioneel als ze weer praten over de heftige periode rond hun zwangerschap."
Eerste resultaten
"We zijn nog volop bezig met onderzoek. We zien al wel dat bij vrouwen die pre-eclampsie hebben gehad, eerder vernauwingen ontstaan in de vaten rondom het hart en de halsslagaders. De leeftijd waarop die slagaderverkalking optreedt is nog niet bekend. Dat wordt nu nog verder onderzocht.
"De vrouwen in het onderzoek waarbij slagaderverkalking is gevonden, hebben we verwezen naar hun eigen huisarts of cardioloog."
Eerder ingrijpen
"Toch zien we niet bij alle vrouwen vaatschade. Dat is interessant. Als alle metingen klaar zijn, kunnen we analyseren of bepaalde subgroepen van vrouwen een hoger risico hebben op vaatschade. En welke groepen lopen juist weinig risico? Die kun je dus overbodige controles en medicijnen besparen."
Meer aandacht voor vrouwen
"Ik merk dat steeds meer artsen zich bewust zijn van hart- en vaatziekten bij vrouwen. En van de invloed van zogenoemde ‘vrouwspecifieke riscofactoren’, zoals zwangerschap. Alle aandacht die de Hartstichting en anderen hiervoor vragen heeft zeker effect. Al is er ook nog altijd een kleine minderheid aan huisartsen die het niet belangrijk vindt."
Laat je waarden controleren
"Op basis van wat we nu weten, zou ik vrouwen met pre-eclampsie aanraden om hun bloeddruk na de bevalling te laten controleren. Maar ook de andere risicofactoren zoals je cholesterol en bloedsuiker. Als je weet dat je risico loopt kun je op tijd medicijnen krijgen."
"En probeer gezond te leven. Dus rook niet, eet gezond, beweeg voldoende en probeer een gezond gewicht te behouden of bereiken. Want ook al is nog niet alles bekend over je precieze risico, je kunt zelf veel doen!"
