Hier komen de NAW-gegevens formulieren
“Meer kennis over de specifieke risico's op hart- en vaatziekten bij vrouwen is hard nodig”
“Meer kennis over vrouwspecifieke risico's is hard nodig”
Dr. Jeanine Roeters van Lennep is cardiovasculair internist in het Erasmus MC in Rotterdam. Ze is al jaren betrokken bij een groot onderzoek van de Hartstichting naar risicofactoren bij vrouwen. Inmiddels is ze een van de experts in Nederland op dit terrein.
Risicofactoren vrouwen
“Al vanaf het begin van mijn loopbaan ben ik zeer geïnteresseerd in de verschillen in risicofactoren tussen mannen en vrouwen.”
“Zowel vrouwen als mannen kunnen te maken hebben met klassieke risicofactoren zoals hoog cholesterol, hoge bloeddruk, diabetes of er is sprake van een erfelijke aanleg. Minder bekend zijn de vrouwspecifieke risicofactoren, zoals een ernstig verhoogde bloeddruk of diabetes tijdens de zwangerschap.”
Alert zijn bij zwangerschapsproblemen
“Als internist moet je extra alert zijn bij pre-eclampsie, een ernstige complicatie tijdens de zwangerschap. Vrouwen hebben dan een hoge bloeddruk en eiwitverlies in de urine. Dit wordt in de volksmond ook nog wel eens zwangerschapsvergiftiging genoemd. Deze vrouwen hebben eigenlijk een soort vlaggetje bij zich. ‘Let op ik heb op latere leeftijd meer kans op hart- en vaatziekten’. Dit vlaggetje is nu alleen nog te weinig zichtbaar bij artsen en de vrouwen zelf.”
Hoog risico beter vastleggen
“Zo kwam er een 48-jarige vrouw in mijn praktijk die een ernstig hartinfarct had gehad. Zij was al bij verschillende artsen geweest. Nergens in haar medische informatie stond iets over risicofactoren. Na doorvragen bleek dat zij zwangerschapsvergiftiging had gehad. Bij mij gaan dan de alarmbellen rinkelen. Bij vrouwen met pre-eclampsie is het risico op hart- en vaatziekten op latere leeftijd sterk verhoogd. Dit risico was volledig gemist, zelfs door de cardiologen.”
Meer bewustwording
“Dit voorbeeld geeft maar weer aan hoe belangrijk het is dat artsen zich veel meer bewust worden van de vrouwspecifieke risicofactoren. Als ze die factoren goed in het vizier hebben, zullen ze veel alerter reageren en eerder doorvragen. En dan worden er ook meer vrouwen doorverwezen naar de cardioloog en kunnen ze zo nodig eerder behandeld worden."
“Zelf hamer ik altijd op de verschillen tussen mannen en vrouwen tijdens mijn presentaties in de opleiding van jonge artsen. De bewustwording groeit, maar wat mij betreft komt er in de richtlijnen veel meer aandacht voor verschillen tussen mannen en vrouwen.”
Speciale polikliniek vrouwen in Rotterdam
“In het Erasmus MC hebben we een speciale polikliniek voor vrouwen. We volgen vrouwen met ernstige zwangerschapscomplicaties (pre-eclampsie). Meestal gaat het om de eerste zwangerschap, dus vrouwen tussen de 20 en 30 jaar. Ze komen 6 weken na hun zwangerschap op de poli en dan ook weer na 3 maanden. Dan wordt hun cholesterolgehalte, suikerwaarde en de bloeddruk gemeten.”
“Het fijne is dat we hier intensief samenwerken met internisten en gynaecologen. Na het eerste jaar na de zwangerschap blijven wij ze goed in de gaten houden. De vrouwen komen regelmatig op controle, eerst na een jaar en vervolgens elke 2 jaar. Op dit moment zijn we in Nederland het enige ziekenhuis dat zo’n langdurige screening doet.”
Erg gemotiveerd
“De vrouwen geven zelf aan wat ze gaan doen om het risico op hart- en vaatziekten te verkleinen. Ik merk dat ze erg gemotiveerd zijn om hun leefstijl te verbeteren. Ze weten nog heel goed hoe het is om ziek te zijn.”
Andere vorm van zorg
“De traditionele geneeskunde is veel meer gericht op behandelen van de ziekte. Preventie is een heel andere vorm van geneeskunde. Je verplaatst je zorg van het eindstadium naar het beginstadium. We hebben het idee dat we met deze screening en coaching echt iets kunnen bieden, want gezond leven kan veel narigheid op latere leeftijd voorkomen.”
“Ik kan me wel vinden in dit Chinese spreekwoord: ‘Een slechte dokter behandelt patiënten als ze doodziek zijn, een middelmatige dokter als ze net ziek zijn, een goede dokter behandelt mensen voordat ze ziek worden.’”
Onderzoek vooral op mannen
“Tot op heden is onderzoek vooral op mannen gedaan. Het interpreteren van onderzoeksresultaten bij mannen is makkelijker dan bij vrouwen. Een mannenleven is als het ware stabieler, in een vrouwenleven heb je met meer invloeden te maken zoals je cyclus en zwangerschap. Inmiddels weten we dat het heel belangrijk is om juist naar die verschillen te kijken en de behandeling hierop af te stemmen.”
Onderzoek risicofactoren vrouwen
“Zelf ben ik als onderzoeker betrokken bij een groot onderzoek naar vrouwspecifieke risicofactoren, gefinancierd door de Hartstichting. Hopelijk kunnen we hierdoor in de toekomst beter voorspellen welke vrouwen hart- en vaatziekten krijgen.”
“Het is ontzettend belangrijk dat we meer te weten komen. Over signalen, risicofactoren, oplossingen. Onderzoek naar hart- en vaatziekten in het algemeen en bij vrouwen in het bijzonder is een must. Alleen dan kunnen we hart- en vaatziekten eerder herkennen en patiënten de allerbeste zorg bieden.”
Meer aandacht voor menstruatiecyclus
“We weten dat vrouwen na de overgang meer risico lopen. Maar er komen steeds meer aanwijzingen dat ook schommelingen in de hormonen tijdens de menstruatiecyclus een rol spelen bij het krijgen van hart- en vaatziekten. Verschillende vrouwen gaven aan meer klachten van pijn op de borst te hebben op bepaalde momenten tijdens hun cyclus. En uit kleinschalig onderzoek blijkt dat vrouwen vaker een hartinfarct krijgen tijdens hun menstruatie. Maar het is nooit aangetoond in een groter onderzoek.”
"Dit onderwerp boeit me heel erg. Ik was dan ook heel blij dat ik via een crowdfundingsproject van de Hartstichting genoeg geld heb opgehaald voor een onderzoek naar dit onderwerp. Het onderzoek, de Cycle Study, is inmiddels van start gegaan."
Geld naar onderzoek
“Het is essentieel dat de Hartstichting zich inzet voor onderzoek naar hart- en vaatziekten bij vrouwen. De Hartstichting is een toonaangevende organisatie, als zij dit niet zou ondersteunen, word je als vrouw wel heel erg in de kou gezet. Waar sta je dan?”
“Begin 2016 heeft de minister € 12 miljoen vrijgemaakt voor onderzoek naar man-vrouw verschillen. Dat is prachtig! Hart- en vaatziekten krijgen hierin veel aandacht. Dit onderzoek levert op termijn zeker mooie resultaten op. Maar ondertussen zijn er ook nog veel slagen te maken om de situatie te verbeteren voor de individuele patiënt. Goede voorlichting is heel belangrijk.”
Steun onderzoek naar hartziekten bij vrouwen
Er is meer onderzoek nodig om hartziekten bij vrouwen eerder te herkennen én te behandelen. Elke bijdrage, groot of klein, is waardevol.
