Hier komen de NAW-gegevens formulieren
"Burgerhulpverleners en AED’s maken bij een hartstilstand zéker het verschil.”
"Burgerhulpverleners en AED’s maken bij een hartstilstand zéker het verschil.”
Jolande Zijlstra van het AMC in Amsterdam doet met steun van de Hartstichting onderzoek naar de inzet van burgerhulpverleners bij een hartstilstand buiten het ziekenhuis. De afgelopen jaren verzamelde ze data bij de oproepsystemen in Noord-Holland Noord en Twente. Als burgerhulpverlener is ze zelf ook heel betrokken bij het onderwerp. Enthousiast vertelt ze over de voorlopige resultaten van haar onderzoek.
6,5 jaar boeiend onderzoek
“Zo’n 6,5 jaar geleden ben ik in dit onderzoek gerold. Eigenlijk had ik gesolliciteerd op een functie als database-manager. Maar na een gesprek met mijn leidinggevende kwam ik erachter dat een functie als promovendus veel beter paste. Daar heb ik nooit spijt van gehad. Het is een maatschappelijk relevant onderzoek en het onderwerp blijft boeien."
“Je moet je voorstellen dat er bij ons elke dag meldingen binnenkwamen van reanimaties. Dan begon de analyse. Waar was de reanimatie? Na hoeveel minuten was de ambulance er? Waren er al omstanders of burgerhulpverleners bezig met reanimeren? Als er een AED was gebruikt, spoorde een onderzoeksmedewerker de eigenaar van de AED op en ging op pad om de AED uit te lezen.”
Burgerhulpverleners snel ter plekke
“Sinds 2007 is er in Nederland een oproepsysteem waarbij burgerhulpverleners via de 112-alarmcentrale een oproep krijgen bij een hartstilstand in hun buurt. Een deel gaat direct naar het slachtoffer en een ander deel krijgt het verzoek om een AED op te halen.
“Burgerhulpverleners wonen vaak in de buurt van het slachtoffer en komen direct in actie. Steeds vaker zijn zij al gestart met reanimeren als de hulpdiensten aankomen. In sommige gebieden duurt het wel tot 11 minuten voordat de ambulance er is en het personeel de eerste schok toedient. Ook de AED is vaak snel ter plekke."
"Op dit moment ben ik nog druk bezig met het uitwerken van een heel belangrijke onderzoeksvraag: verhoogt het oproepsysteem ook werkelijk de overlevingskans? Ik verwacht van wel, maar de exacte analyse moet dit nog uitwijzen.”
Echt het verschil maken in die eerste 6 minuten
“We weten dat de kans om te overleven na een hartstilstand iedere minuut afneemt met zo’n 8 tot 10%. Als iemand heel snel start met reanimeren en het slachtoffer binnen 6 minuten een schok krijgt van een AED, dan is de kans op overleving nog aanzienlijk. Zeker bij een zogenaamd schokbaar hartritme, dat bij ongeveer de helft van de slachtoffers aanwezig is.
"Bij deze groep kunnen burgerhulpverleners en de snelle inzet van een AED zéker het verschil maken. En het is natuurlijk fantastisch als het lukt om het hart werkelijk weer in een normaal ritme krijgen.”
AED op goede manier gebruikt
"Tijdens mijn onderzoek verschenen er berichten in de media over AED’s die niet goed zouden werken. De resultaten van mijn onderzoek laten zien dat de AED's in 95% van de gevallen goed gebruikt worden. In 5% van de gevallen werd de instructie van de AED om een schok toe te dienen niet opgevolgd. Dat is vaak terug te voeren naar de omstandigheden. Misschien was het heel rumoerig, waardoor mensen de AED niet goed konden horen. En tijdens de analyse van het hartritme mag je bijvoorbeeld de patiënt niet aanraken. Dan kan de AED onterecht wel of geen schok afgeven. Maar gelukkig gaat het meestal hartstikke goed."
Impact op de lange termijn valt erg mee
“Ik heb gesprekken gevoerd met 189 burgerhulpverleners. Zo'n 40% had weinig last van de de gebeurtenis. Maar er waren ook heel heftige verhalen bij. Zeker in de eerste dagen na een reanimatie, heeft de gebeurtenis nog veel impact. Mensen kunnen soms een paar nachten niet slapen, omdat de film zich in hun hoofd steeds maar blijft afspelen. Dat is op zich een heel normale reactie.
"Ik heb ook onderzocht of de mensen die kort na de reanimatie veel last hadden, er na 4 tot 6 weken nog steeds veel problemen mee hadden. Gelukkig valt de impact op de lange termijn erg mee. Geen enkele burgerhulpverlener had symptomen van posttraumatische stress na 4 tot 6 weken na de reanimatie.”
Volgende keer weer
“Meer dan 90% van de burgerhulpverleners kijkt uiteindelijk positief terug op de reanimatie, zelfs als de uitkomst negatief was. En belangrijker nog: vrijwel iedereen gaat een volgende keer weer. Wel is het zo dat mensen na een reanimatie vaak hun verhaal kwijt willen. Vooral in de dorpen lukt dit ook goed. Daar kennen burgerhulpverleners elkaar goed en praten er samen over."
"Ook de reanimatie-instructeur kan een rol spelen bij de verwerking. Mensen vragen aan hem of haar feedback of ze het goed hebben gedaan. Het enige juiste antwoord is dan dat je het nooit fout doet. Het is niet erg als je ineens niet meer weet dat je 30 borstcompressies moet geven. Als je niks doet gaat iemand sowieso dood! Het helpt als ze zich dat realiseren."
"Ik denk dat er daarom ook weinig burgerhulpverleners afhaken nadat ze in actie zijn gekomen. Dat vind ik heel bijzonder en natuurlijk heel goed nieuws."
Zelf burgerhulpverlener
"Zelf ben ik ook burgerhulpverlener. Ik ben al een aantal keer opgeroepen. Soms is de politie of ambulance al ter plekke. Het is fijn dat je als burgerhulpverlener altijd iets kunt betekenen. Al is het maar even met de partner of kinderen praten of de hulpdiensten opwachten aan de deur. Bij een gezin heb ik wat spulletjes in de koelkast gezet. Die waren in alle paniek nog op tafel blijven staan."
"Ik wil iedereen aanraden om een reanimatiecursus te volgen. Dan kun je iets doen als er om je heen iemand een hartstilstand krijgt. En als je je er comfortabel bij voelt, meld je dan ook nog aan als burgerhulpverlener."
> Meer over burgerhulpverlening
Meer AED’s in woonwijken
"Er is al veel bereikt, maar het systeem zou nog veel beter werken als er meer AED’s in woonwijken beschikbaar komen. Als je de cijfers van AED-fabrikanten mag geloven, dan zijn er in Nederland zo’n 100.000 AED’s verkocht. Maar er zijn er maar zo’n 12.000 aangemeld bij het reanimatieoproepsysteem. Dat is dus maar een fractie, er valt hier nog veel te verbeteren!"
"Ook blijkt dat niet alle aangemelde AED’s 24 uur per dag beschikbaar zijn. Deze AED’s hangen veelal binnen in gebouwen die vaak ’s avonds en in het weekend gesloten zijn. Als je een AED-eigenaar kent, zou je die moeten aanmoedigen om zijn AED buiten op een goed zichtbare plek op te hangen."
